Mammacarcinoom of borstkanker

 
Mammacarcinoom staat ook bekend als borstkanker. Mammacarcinoom is een ziekte die veel en voornamelijk bij vrouwen voorkomt. Een kankergezwel bevindt zich in de borst. Zo’n gezwel wordt ook wel een tumor of carcinoom genoemd. Borstkanker kan zowel bij mannen als bij vrouwen voorkomen. Al komt het velen malen vaker bij vrouwen dan bij mannen voor. Bij vrouwen is mammacarcinoom zelfs de meest voorkomende vorm van kanker.
 
Maar liefst één op de acht á negen vrouwen krijgt helaas te maken met een mammacarcinoom. Dit gebeurt meestal pas na het dertigste levensjaar. De kans op een mammacarcinoom is het grootst bij vrouwen tussen de 50 en 75 jaar. Zo’n 75% van de borstkankerpatiënten is 50 jaar of ouder. Per jaar wordt de diagnose bij ongeveer 12.000 mensen vastgesteld. Een man heeft slechts een kans van 1 op de 100.000 personen per jaar dat hij borstkanker ontwikkeld. Dit wordt verklaard door het feit dat mannen minder borstweefsel bezitten dan vrouwen.
 
De borst van een vrouw is opgebouwd uit melkklieren, melkbuisjes/melkgangen, bindweefsel en vetweefsel. De buisjes lopen van de melkklieren naar de tepel. In tijden van zwangerschap wordt er in de klieren melk geproduceerd. Deze moedermelk wordt via de melkbuisjes naar de tepel getransporteerd. Kanker in de borst kan op meerdere plaatsen voorkomen. Vaak komt de tumor voor in de melkbuisjes of melkklieren. Bij 80% van de gevallen zit de kanker in de melkbuisjes. Er wordt dan gesproken van een ductaalcarcinoom. Al jaren zetten organisaties zich in om kanker te bestrijden. Het KWF is de grootste organisatie die zich bezighoud met onderzoek naar kankergenezing en preventie. Pink Ribbon is een stichting die is opgezet speciaal voor borstkanker. Zij willen onder andere verbetering brengen in de diagnose voor mammacarcinoom bij een mammografie.
 

Wat is kanker

Ieder lichaam is opgebouwd uit cellen. Al deze cellen worden continue vernieuwd of aangevuld. Om nieuwe cellen te laten ontstaan, deelt een cel zich in tweeën. Gezonde cellen delen zich normaal alleen wanneer dat nodig is. Dit gebeurt onder controle van allerlei processen in het lichaam. Dit gebeurt wanneer cellen toe zijn aan vernieuwing of herstel nodig hebben. Voor elk orgaan is dit weer anders. Bij kankercellen gebeurt de celdeling snel en zonder enige controle van het lichaam. Het leidt een eigen leven.
 
De groei van kanker wordt door een aantal punten gekenmerkt:

• Lichaamscellen hebben zich ongeremd kunnen vermeerderen en blijven dat doen;
• De ongeremde cellen kunnen zich verplaatsen naar omliggende weefsels. Hier kunnen zij schade aanrichten;
• De ongeremde cellen kunnen zich verder in het lichaam verspreiden. De verspreiding kan via de lymfevaten (lymfogene metastasering) of via het bloed (hematogene metastasering). Metastasering staat ook wel bekend als uitzaaiing.

De ongeremde cellen worden uiteindelijk tumoren ofwel gezwellen. Deze gezwellen kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn van aard. Andere benamingen zijn benigne (goedaardig) en maligne (kwaadaardig). Als men over kanker spreekt, wordt daarmee een maligne tumor bedoeld. Goedaardige tumoren groeien vaak tegen andere omliggende organen aan. Daarmee kunnen zij veel pijn veroorzaken en hinderlijk zijn. Soms kunnen deze tumoren uitgroeien in kwaadaardige tumoren. De oorzaak van kanker kan verschillend zijn. Het kan erfelijk bepaald zijn, maar ook roken, virussen of een spontane verandering in de cel kan een gezwel of tumor veroorzaken.
 

Oorzaken mammacarcinoom

Er kunnen geen duidelijke oorzaken van een mammacarcinoom worden aangewezen. Er zijn wel risicofactoren die de kans op borstkanker vergroten. Dit wil overigens niet zeggen dat personen die niet aan de risicofactoren voldoen, geen borstkanker kunnen krijgen. Factoren die de kans op het krijgen van een mammacarcinoom vergroten zijn:

• Gebruik van de anticonceptiepil: De pil zorgt voor een verhoogd risico op mammacarcinoom.
• Late zwangerschap: Vrouwen die laat (na hun 35e levensjaar) of helemaal niet zwanger zijn geweest.
• Overgewicht: Als een vrouw overgewicht heeft, verhoogt dat de kans op borstkanker met 30 tot 40%.
• Alcoholgebruik: Het gebruik van meer dan drie glazen alcohol per dag verhoogt de kans op een mammacarcinoom met 30%.
• Roken: Roken verhoogt de kans op het krijgen van borstkanker sterk. Dit geldt vooral voor vrouwen die binnen enkele jaren zijn begonnen met roken na het begin van de menstruatie. Deze groep heeft twee keer zoveel kans op het krijgen van borstkanker, dan niet niet-rokers. Roken geeft ook op andere vormen van kanker een sterk verhoogd risico.
• Gebruik van hormoonsupplementen: Deze supplementen worden gebruikt tegen overgangsklachten. Het is aangetoond dat mensen die deze supplementen gebruiken, vaker mammacarcinoom ontwikkelen.
• Eerder borstkanker hebben gehad: Als een persoon eerder kanker in de borst heeft gehad, verhoogt dit de kans met 15 tot 20% op het opnieuw krijgen van borstkanker. Dit gebeurt dan meestal binnen 20 jaar na de eerste keer dat borstkanker is geconstateerd.
• Vroege menstruatie: Vrouwen hebben een verhoogde kans op mammacarcinoom, als zij voor het eerst op jonge leeftijd menstrueerden. Als vrouwen zowel vroeg menstrueerden (voor het 12e levensjaar) als laat in de overgang komen (na het 55e levensjaar), wordt dit effect sterker.
• Erfelijkheid: Bij 5 tot 10% van de borstkankergevallen speelt erfelijkheid een rol. Bepaalde factoren kunnen duiden op een erfelijke aanleg voor borstkanker. Bijvoorbeeld wanneer iemand op jonge leeftijd borstkanker krijgt of wanneer er een mannelijk familielid is met borstkanker. Erfelijkheid voor borstkanker kan onderzocht worden door middel van een erfelijkheidsonderzoek.

Er zijn gelukkig ook factoren die de kans op borstkanker kunnen verlagen:

• een gezond gewicht;
• vrouwen die lang borstvoeding hebben gegeven;
• vrouwen die meerdere kinderen hebben gekregen;
• vrouwen die op jonge leeftijd zwanger zijn geworden;
• vrouwen die op een late leeftijd voor het eerst menstrueerden;
• voldoende lichaamsbeweging. Als er vijf uur per week gesport wordt, verlaagt dat de kans op borstkanker met 20%.

Er zijn nogal wat misvattingen over het ontstaan van borstkanker. De kans op borstkanker wordt niet vergroot door:

• zonnebrandcrème;
• een beha met beugel. Deze beha’s worden ook wel beugelbeha’s genoemd;
• een bepaalde persoonlijkheid. Bijvoorbeeld personen die het lastig vinden om emoties te uitten;
• deodorant. Bepaalde bestanddelen in deodorant zouden de kans op borstkanker verhogen. De verdachte bestanddelen zijn aluminium chloorhydraat en parabenen. Dat deze stoffen de kans op borstkanker kunnen verhogen is nooit aangetoond. Daarnaast bevat slechts een klein gedeelte van alle deodorants deze stoffen.

Symptomen mammacarcinoom

Wanneer een tumor zich in de borst ontwikkelt, zijn er in het begin nog geen symptomen. Het eerste merkbare signaal van borstkanker is het voelen van een knobbeltje in de borst. Dit knobbeltje hoeft niet eens pijnlijk te zijn. Het valt dan ook vaak niet direct op. Het wordt aangeraden om de borst regelmatig preventief te onderzoeken. Aangezien vrouwen tussen de 50 en 75 jaar de meeste kans hebben op borstkanker, wordt deze groep preventief onderzocht. Iedere twee jaar krijgen deze vrouwen een uitnodiging om mee te doen aan een bevolkingsonderzoek. Een kankergezwel voelt hard aan. Maar wordt soms verward met opgezette kliertjes. Iets wat veel voorkomt. De vorm van een knobbeltje kan heel verschillend zijn. Het kan als een knikker aanvoelen, maar ook als een schijf of stengeltje.
 
Er kunnen aan de buitenkant van de borst tekenen zijn die wijzen op mammacarcinoom. Deze tekenen kunnen zijn:

• pijn in één van de borsten;
• een wat ingetrokken tepel;
• warm aanvoelen van de borst;
• vochtafscheiding uit de tepel, soms met bloed;
• eczeem achtige uitslag op de tepel zoals roodheid of schilfertjes;
• een anders uitziende huid van de borst, zoals een sinaasappelhuid.

Diagnose mammacarcinoom

Wanneer er een vermoeden bestaat voor borstkanker is het altijd verstandig een huisarts te raadplegen. Wanneer de huisarts het niet vertrouwt zal hij of zij doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek. Dat gebeurt door een röntgenfoto, echo of biopsie. Bij een biopsie wordt er een klein hapje genomen uit het borstweefsel. Dit wordt onder de microscoop onderzocht op eventueel verdachte kankercellen. Een echo van de borst heet ook wel een mammografie. Na één of meerder van deze onderzoeken kan een arts met vrij grote zekerheid stellen of er sprake is van borstkanker. Wanneer dat het geval is, zal er vaak snel gestart worden met een behandeling.
 

Mammacarcinoom behandeling

Borstkanker kan op verschillende manieren behandeld worden. De keuze voor een bepaalde behandeling is onder andere afhankelijk van de leeftijd en de ernst van de ziekte. In sommige gevallen wordt er gekozen voor een gecombineerde behandeling. Behandelingen bij borstkanker kunnen zijn:

• Operatie: Bij een operatie wordt de hele borst of een gedeelte van de borst verwijderd. Een operatie waarbij slechts een deel in de borst wordt verwijderd, heet een borstsparende operatie. Een verwijdering van de borst heet een borstamputatie. Vaak wordt er verder onderzoek gedaan of er uitzaaiingen zijn in de schildwachtklieren. Wanneer kanker zich uitzaait bij borstkanker, gebeurt dat als eerste richting deze klier. Door de schildwachtklier te onderzoeken kan vastgesteld worden of er sprake is van uitzaaiing. Een schildwachtklier kan op verschillende plaatsen in het lichaam voorkomen. Het is altijd een lymfeklier. Lymfeklieren zorgen voor de afvoer van afvalstoffen uit lichaamscellen. Uitzaaiing van kanker zal vaak als eerst richting een lymfeklier gaan. De eerste klier die de uitzaaiing tegen komt, is de schildwachtklier. Wanneer er uitzaaiing geconstateerd wordt, worden deze klieren verwijderd. Een dergelijke verwijdering wordt een okselkliertoilet genoemd.
• Chemotherapie: Bij een behandeling met chemotherapie worden de kankercellen gedood door chemische medicijnen. Helaas werken de medicijnen niet alleen op de kankercellen, maar ook op gezonde cellen. Dit zorgt ervoor dat er vaak veel bijwerkingen optreden. Bijvoorbeeld haaruitval.
• Bestraling/radiotherapie: Deze behandeling heeft als doel om kankercellen lokaal te bestrijden. Dit wil zeggen dat het precies werkt op de plek van de tumor. Bestraling wordt vaak gedaan na een operatieve verwijdering om de kans op overgebleven kankercellen te verkleinen.
• Hormoontherapie: Deze behandeling wordt altijd gegeven naast een andere behandelingsmethode zoals bestraling. Sommige kankertumoren groeien sterk onder invloed van vrouwelijke hormonen zoals oestrogeen. Door de therapie worden deze hormonen onderdrukt. Op deze manier kan de groei van kankercellen worden tegengegaan.

Om de kans op genezing zo groot mogelijk te maken, worden er meestal meerdere behandelingen ingezet. Vaak is dat een operatie met daarna chemotherapie of bestraling. Het aantal behandelingen en de duur ervan is afhankelijk van eventuele uitzaaiingen. Wanneer de behandeling erop gericht is geheel te genezen wordt er gesproken van een curatieve behandeling. Als een arts heeft aangegeven dat genezen van de ziekte niet meer lukt, wordt er vaak toch behandeld. Dit wordt dan gedaan om de kwaliteit van het leven te verbeteren en het leven te verlengen. Deze vorm van behandelen wordt palliatieve behandeling genoemd.
 

Voeding en borstkanker

Of voeding het risico op borstkanker kan vergroten is nog niet duidelijk. Bij andere soorten kanker zoals maag– of darmkanker is dat wel aangetoond. Verkeerd eten kan wel leiden tot overgewicht. Overgewicht verhoogt het risico op het krijgen van borstkanker.
 
Wanneer iemand borstkanker heeft, is gezonde voeding erg belangrijk. Het lichaam verbruikt veel energie om de ziekte te overwinnen. Ook behandelingen vragen veel van het lichaam. Mede hierdoor is voldoende en gezonde voeding van grote betekenis. Toch kan het vaak lastig zijn om genoeg te eten. Door misselijkheid, vermoeidheid of andere bijwerkingen kan de eetlust sterk verminderd zijn. Met het gevolg dat iemand gewicht verliest. Gewichtsverlies is niet gewenst omdat dit de weerstand nog verder omlaag kan brengen. De weerstand zorgt ervoor dat iemand bestand is tegen bijvoorbeeld virussen of bacteriën. Door de kanker en de behandelingen heeft de weerstand al flink wat te verduren. Als daar ondergewicht bij komt, kan dat gevaarlijk zijn. Als iemand afvalt, zijn voldoende kilocalorieën met veel eiwit belangrijk. Eiwit zorgt er voor dat spieren zo min mogelijk worden afgebroken. Dit komt omdat spieren voor een groot gedeelte uit eiwit bestaan. Als de voedselinname verslechtert, wordt er vaak speciale drinkvoeding voorgeschreven. Deze drankjes bevatten veel kilocalorieën en kunnen een goede aanvulling zijn op normale voeding.
 

Onderzoek mammacarcinoom

• Omega 3-vetzuren verlagen de kans op het krijgen van borstkanker. Omega 3-vetzuren zijn vooral te vinden in vette vissoorten. Deze vetzuren werken ook preventief op het krijgen van hart- en vaatziekten.
• Vrouwen die nachtdiensten draaien, hebben een verhoogde kans op het krijgen van borstkanker. Wanneer het slaap-waakritme vaak wordt verstoord door bijvoorbeeld nachtdiensten, verhoogt dit de kans.
• In de toekomst kan borstkanker mogelijk worden opgespoord met een blaastest. Een röntgenfoto of echo wordt door veel vrouwen als vervelend en pijnlijk ervaren. Daarom wordt er nu gewerkt aan een andere manier om een diagnose te kunnen stellen. Door een blaastest kunnen bepaalde stoffen gemeten worden die duiden op borstkanker.
• Vrouwen met grote borsten hebben meer kans op het krijgen van borstkanker. Wat precies de reden hiervoor is, is nog onduidelijk. Mogelijk speelt overgewicht een rol. Vrouwen met overgewicht hebben vaak grotere borsten.
• Steeds minder mensen overlijden aan de gevolgen van borstkanker als gevolg van betere behandelingen. Dit geldt overigens ook voor andere soorten kanker. Zo’n 50 jaar geleden overleefde slechts 20% van alle kankerpatiënten de ziekte. Op dit moment is dat 60%.
• Voldoende zonlicht verlaagt het risico op borstkanker. Door zonlicht maken mensen vitamine D aan. Door voldoende vitamine D wordt de kans op borstkanker sterk verminderd. Vitamine D zit ook in bepaalde voedingsmiddelen zoals vis. De combinatie van een vitamine D rijke voeding en voldoende zonlicht schijnt het beste effect te hebben.
• Meer dan vijf koppen koffie per dag kan mogelijk de kans op borstkanker bij vrouwen verkleinen. Dat is gebleken uit een Zweeds onderzoek naar borstkanker en koffie. Hoe koffie dit effect kan geven is nog onduidelijk.

Externe informatie mammacarcinoom of producten

We zijn extern onderstaande boeken, betreffende mammacarcinoom, voor u tegengekomen:

• Door Het Lint, Borstkanker In Woord & Beeld. Nederlands, 164 pagina’s. Een verzameling gedichten, verhalen, kunstwerken en foto’s rondom het onderwerp borstkanker. In dit boek leest en ziet u wat borstkanker bij patiënten, hun echtgenoten, kinderen en familie en vrienden oproept.
• Bedreigende borsten, leven met de dreiging van erfelijke borstkanker. Auteur Hannelies Boelhouwer, Nederlands, 168 pagina’s. kleindochter ontdekt dat ze zelf draagster is van het BRCA-gen, dat deze borstkanker bij haar oma en haar zussen heeft veroorzaakt. Wat volgt is een achtbaan van emoties, onmacht en de hartverscheurende keuze om preventief twee borsten te amputeren.
• Honderd Procent Vrouw. Auteur Geralyn Lucas, Nederlands, 245 pagina’s. Een openhartig en verhelderend boek over strijd tegen borstkanker. Het boek vertelt een zeer reeel verhaal over een periode vol angst en onzekerheid, die overwonnen worden door hoop en humor.
• De behandeling, omgaan met borstkanker. Auteur Reiny de Jong-Smit, Nederlands. De gang van zaken in een ziekenhuis, de nuchtere zakelijkheid, de hoeveelheid onderzoeken, de vele wisselingen van medisch personeel en de statusbehandeling verbazen haar in hoge mate.

Terug