Paleo dieet of oervoeding
Bij het paleo dieet worden er veel verse producten gegeten. De aanbevelingen van het paleo dieet komen niet overeen met de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Het wordt ook wel het oervoeding, oerdieet, oerdis, jager-verzamelaars dieet of evolutie dieet genoemd. The Paleo Diet wordt ook ’s werelds gezondste dieet genoemd. Dit paleo dieet is, zoals de naam al doet vermoeden, gebaseerd op de voeding van onze voorouders. De menselijke voorouders leefden 2,5 miljoen tot zo’n 10.000 jaar geleden. Zij leefden nog voor de landbouw en veeteelt periode, dus zonder granen, zuivel, zout en suiker. Men at veel natuurlijke en onbewerkte producten. Huidige welvaartsziektes zoals zwaarlijvigheid, diabetes en hart- en vaatziekten bestonden toen waarschijnlijk nog niet of nauwelijks. Evenals bepaalde vormen van kanker en psychiatrische aandoeningen. Het voedingspatroon zou daarmee te maken hebben. Het oerdieet is daarom één van de meest wetenschappelijk onderzochte diëten. De onderzoeken laten een aantal gunstige effecten op de gezondheid zien. Vanaf de komst van de landbouw werd het voedsel steeds verder bewerkt. Door al deze bewerkte producten en veelvuldige consumptie werden welvaartsziekten ontwikkeld. Met de jaren, en met de hoeveelheid bewerkte voedsel, is het aantal mensen met welvaartsziekten toegenomen.
Hoe werkt paleo dieet?
Veel diëten richten zich op snel afvallen. Bij oervoeding gaat het om de levenswijze. Bewust gezonder eten, net zoals de oermens deed. Afvallen is een gunstige bijkomstigheid. Vanaf het ontstaan van de mens is het lichaam nauwelijks veranderd. Het DNA is nog hetzelfde en zou met slechts een half procent per miljoen jaar veranderen. DNA is de afkorting voor desoxyribonucleïnezuur. Dit bevat het erfelijke materiaal dat zich in alle organismen bevindt. Voor elk persoon is het DNA uniek, behalve bij een eeneiige tweeling, in dit geval is het bij het begin precies gelijk (na het opsplitsen van de cellen (die zijn ontstaan uit één bevruchte eicel) door de vele celdelingen ontstaan echter altijd wel kleine mutaties). Elke cel heeft een kopie van het DNA, hierdoor is het mogelijk dat erfelijk materiaal wordt doorgegeven van ouder op kind. Het DNA is vergeleken met vroeger dus nagenoeg hetzelfde, het voedingspatroon is daarentegen drastisch veranderd. Het eetgedrag van toen was voor het lichaam optimaal, erg gezond en natuurvriendelijk. Eten zoals vroeger is het uitgangspunt bij het oerdieet.
Bij de oervoeding worden er verschillende voedingsmiddelen geadviseerd die toen al bestonden. Het oerdieet bevat veel vis en vlees (vlees van dieren die zich met grassen voeden, herbivoren genaamd) en eieren. Evenals veel groenten, fruit, wortels, noten en zaden. Bij het oerdieet kiest men met name voor producten die bij het seizoen passen. Dit was immers vroeger ook het geval toen de oermens leefde.
Producten die niet of zo min mogelijk gegeten dienen te worden bij paleo dieet zijn:
- zuivelproducten;
- granen en peulvruchten.
- kunstmatige toevoegen als zoetstoffen, conserveermiddelen, geurstoffen, kleurstoffen en smaakstoffen;
- producten met verwerkt zout, suiker of oliën, zoals snoep, snacks, kant-en-klare voeding en fastfood;
- planten van de nachtschadefamilie. Dit zijn tomaat, paprika, aardappel en aubergine. Dus ook friet en chips. De nachtschadefamilie komt van origine uit Zuid-Amerika. De oermens leefde oorspronkelijk in Afrika.
Het komt er op neer dat er veel producten niet gegeten worden. Volgens het oerdieet zijn deze producten van origine namelijk niet geschikt voor de mens. Er worden dan ook weinig koolhydraten bij oervoeding gegeten. In welvarende landen eet men juist veel koolhydraten en bewerkte producten. Denk bijvoorbeeld maar aan brood, pasta’s, snoep en gebak. Dit was in de tijd dat de oermens leefde allemaal niet beschikbaar.
Onbewerkte granen en peulvruchten zijn bijvoorbeeld niet verteerbaar voor de mens. Zuivel is niet nodig en het lichaam is er niet op aangepast. Bovendien is melk alleen in de babyperiode essentieel. De producten van het oerdieet worden in de pure vorm gegeten en zorgen voor een langdurig vol gevoel. Volgens de aanhangers van oervoeding maakt de industrie, landbouw en veeteelt verkeerd eten voor de mens.
Positieve punten paleo dieet
- Uit onderzoek is gebleken dat wanneer men het oerdieet langere tijd volgt, er minder kans is op het krijgen van (welvaarts-)ziekten. Voorbeelden van welvaartsziekten zijn overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker en psychische aandoeningen. Oervoeding heeft namelijk een gunstige werking op het gewicht, cholesterolgehalte en de bloedsuikerspiegel. Maar ook kan het oerdieet een positief effect op het hart, de bloeddruk en de bloedvaten hebben. Nederlanders eten namelijk normaal tweemaal zoveel zout dan de aanbevolen maximum hoeveelheid. Het oerdieet zit juist onder de maximum aanbeveling. Zoutbeperkt eten blijkt volgens meerdere onderzoeken gezonder te zijn voor het lichaam.
- Dr. Cordain noemt dat het oerdieet ook een gunstige invloed kan hebben op acne, de huid, prestaties van atleten en fitnessers, auto-immuunziekten, astma,diabetes, artritis, verschillende ontstekingen, menstruatiepijn, gewichtsverlies en energieker leven. Tevens is het oerdieet vaak geschikt voor mensen met allergieën en intoleranties. Omdat het oerdieet voorbewerkte producten vermijdt, bepaalt men zelf de ingrediënten. Het oerdieet bevat pure, onbewerkte of minimaal bewerkte producten. Deze zijn beter voor het milieu.
- Bij het oerdieet mag er veel gegeten worden. Toch komt een gemiddelde dagvoeding onder de aanbeveling van de Schijf van Vijf uit. Dit is een verklaring waarom het dieet geschikt is om mee af te vallen. Bij een Zweeds onderzoek naar het dieet was de gemiddelde inname 1.388 kilocalorieën voor volwassen mannen. De Gezondheidsraad adviseert 2.500 kilocalorieën voor volwassen mannen. De lage inname bij het oerdieet komt waarschijnlijk, omdat het zo verzadigend werkt. Dit kan komen door de grote hoeveelheid voedingsvezels en eiwit in het oerdieet. Hierdoor treedt er minder snel een hongergevoel op. Ook mag er onbeperkt groente en fruit worden gegeten.
Negatieve punten paleo dieet
- Het oerdieet kan qua boodschappen duurder uitvallen, omdat verse producten vaak duurder zijn. Dit kan negatief werken op het vervolg van het dieet. Tevens kan de overschakeling naar het oerdieet, voeding zonder onbewerkte voedingsmiddelen, moeilijk zijn. Het kan lastig zijn om het dieet vol te houden. Brood, gebak, koek, melk, kaas en dergelijke kunnen gemist worden. Dit dieet zou daarom volgens onderzoek minder geschikt zijn voor mensen die veel gewicht (meer dan 10 kg) willen kwijtraken. Omdat het missen van voedingsproducten het volgen van het dieet lastiger maakt.
- De invloed van de voeding op de gezondheid is moeilijk te bepalen. Het oerdieet pronkt te veel met twijfelachtige onderzoeken naar de mening van deskundigen.
- Een ander negatief punt is dat er bij het oerdieet veel vlees en vis wordt geadviseerd.
- Op dit moment zijn er meerdere negatieve berichten over de vleesindustrie, de dieronvriendelijkheid, overbevissing en milieuvervuiling.
- Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven is het oerdieet minder geschikt. Een diëtist zou hier advies kunnen geven over het gebruik van de juiste voedingsstoffen.
Het paleo dieet versus de Schijf van Vijf
Tussen het oerdieet en de Schijf van Vijf zijn een aantal verschillen:
- Het oerdieet bevat meer eiwit en vet en minder koolhydraten. Het oerdieet hanteert een andere verdeling dan de Schijf van Vijf. Omdat het oerdieet veel gezonde producten bevat, is deze verdeling niet perse verkeerd.
- Het oerdieet bevat meer vitamines, mineralen, antioxidanten, vezels en de gezonde vetzuren omega 3 en omega 6. De dagelijkse benodigde hoeveelheden worden bij het oerdieet nagenoeg altijd gehaald. Bij de Schijf van Vijf vaak niet. De Schijf van Vijf is gebaseerd op de richtlijnen van de Gezondheidsraad. Deze raad adviseert de regering op het gebied van de volksgezondheid.
- Het Voedingscentrum adviseert 1.000 mg calcium per dag. Het oerdieet bevat zo’n 700 mg calcium per dag. Dit komt doordat er geen zuivel wordt gegeten. Zuivel bevat veel calcium. Er zou eerder botontkalking kunnen optreden. De botten worden dan breekbaarder. Dit komt omdat calcium uit de botten en tanden verdwijnt. Het oerdieet spreekt dit tegen en meent dat door de hogere vleesinname de botten juist steviger zijn. Bij opgravingen naar oude botten is nog maar weinig botontkalking ontdekt.
Onderzoek paleo dieet
- Dit dieet is gebaseerd op de evolutietheorie. De theorie is dat de mens afstamt van de apen en van de oermens. Ondanks dat hier veel wetenschappelijk bewijs voor bestaat, is er nog geen eenduidige theorie. Het exacte eetpatroon van onze voorouders is niet geheel duidelijk. Het is slechts een aanname. Een ander onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat graan van wilde grassen wel gewoon een onderdeel van het voedingspatroon was.
- Het oerdieet zou ook positief werken bij MS, reuma, diabetes en het metabool syndroom. Hier is echter nog te weinig onderzoek naar gedaan.
- Volkeren die in de huidige tijd weinig beïnvloed zijn door het Westen en weinig welvaartsziekten kennen, leven in Azië. Deze volkeren eten meer granen en peulvruchten en minder vlees en vis. Dit is tegenstrijdig met de visie van het oerdieet. Een aanname is dat beide diëten gezond zijn, omdat ze natuurlijke producten gebruiken.
- Zweedse onderzoekers hebben twee diëten vergeleken waarvan aangetoond is dat ze voor gezondheidsverbetering zorgen. Het mediterrane dieet en het oerdieet zorgen beide voor gezondheidsverbetering. Het oerdieet kwam als meest gezonde dieet naar voren.
Externe informatie paleo dieet of producten
We zijn extern onderstaande boeken, betreffende oervoeding c.q. paleo dieet, voor u tegengekomen:
- De oerspronkelijke keuken. Auteurs Yvonne van Stigt & Lisette Rovers, Nederlands, 250 pagina’s. Het bevat oervoedingsrecepten voor 120 complete maaltijden; het ontbijt, de lunch en de avondmaaltijd. De receptuur is verdeeld in vier varianten waaruit beginners, gevorderden, vegetariërs, of zij die willen afslanken d.m.v. minder koolhydraten, een keuze kunnen maken.
- Paleo Pressure Cooking!: 45 Easy, Delicious, Healthy Pressure Cooker Recipes for a Primal Diet and Lifestyle, e-BOOK. Auteur Andrea Huffington, Engels, 184 pagina’s. Niet al te moeilijke recepten maar wel de cups nog omrekenen naar grammen.
- EetPaleo, en geniet. Auteur Marinka Bil, Nederlands. EetPaleo is een kookboek vol heerlijke recepten waarmee je gezond koken niet alleen heel lekker, maar ook leuk maakt. Bovendien zijn alle recepten glutenvrij, zuivelvrij en suikervrij.
- De paleo-chef. Auteur Pete Evans, Nederlands, 224 pagina’s. Meer dan 100 heerlijke gluten-, tarwe- en lactosevrije recepten voor een goede gezondheid.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.