Vitamine B1 (thiamine)
Vitamine B1 tekort kunnen problemen gerelateerd aan het zenuwstelsel ontstaan. Psychische klachten die hierbij voorkomen zijn depressie, geïrriteerdheid, geheugenverlies en concentratieproblemen. Vitamines zijn stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken. De inname van vitamines is onmisbaar, aangezien het lichaam het zelf niet of onvoldoende kan aanmaken. Vitamines leveren geen directe energie. Ze zijn wel essentieel voor een goed verloop van de stofwisseling. Daarnaast zijn deze voedingsstoffen nodig voor een goede gezondheid, groei, ontwikkeling en herstel.
Er zijn in totaal 13 vitamines. Deze zijn in te delen in vitamines die oplosbaar zijn in vet en vitamines die oplosbaar zijn in water. De vet oplosbare vitamines (vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K) komen voornamelijk voor in voedingsvetten. Het lichaam kan deze voor een gedeelte opslaan. Vet oplosbare vitamines worden uitgescheiden via de gal of de urine. De water oplosbare vitamines (vitamine B en vitamine C) komen voor in het vocht van de voedingsmiddelen. Het lichaam kan de meeste niet goed opslaan. Een teveel aan water oplosbare vitamines wordt via de urine afgevoerd. Naast deze 13 vitamines bestaan er ook halfvitamines en onzin vitamines. De betreffende stoffen worden ten onrechte vitamines genoemd. Halfvitamines zijn stoffen die het lichaam zelf kan maken. Van onzinvitamines is nooit bewezen dat ze nodig zijn in het lichaam. De term vitamine wordt ook wel eens ten onrechte geclaimd voor commerciële doeleinde. Het gaat dan eigenlijk om een ander stofje, waar nog geen of niet voldoende wetenschappelijk bewijs voor is. Een voorbeeld hiervan is vitamine B15 en vitamine B17.
Vitamine B1, ook wel thiamine genoemd, is een onderdeel van het vitamine B-complex. Het vitamine B-complex bestaat uit 8 vitamines, namelijk: B1, vitamine B2, vitamine B3, vitamine B5, vitamine B6, vitamine B8, vitamine B11 en vitamine B12. Toen het B-complex werd ontdekt dacht men dat het om één vitamine ging. Deze kreeg de naam vitamine B. Later bleek dat het uit meerdere afzonderlijke vitamines bestond. Om deze uit elkaar te houden zijn ze simpelweg genummerd. Uiteindelijk kwam naar voren dat enkele vitamines uit het complex bij nader inzien toch geen vitamine waren. Vandaar dat er enkele nummers missen. De werking van de B vitamines zijn zeer verschillend. Er zijn echter ook overeenkomsten. Zo zijn ze allemaal nodig voor het functioneren van de stofwisseling.
Thiamine is ontdekt door Eykman en Grijns als het stofje dat de zenuwaandoening beriberi geneest. Daarom werd thiamine vroeger ook wel de antiberi-beri-vitamine genoemd. Vitamine B1, is net als de andere B vitamines, oplosbaar in water. Het komt voor in het vocht van het product. Thiamine komt vooral voor in vlees- en zuivelproducten, volkorenproducten en in een aantal groentes. Het lichaam kan vitamine B1 niet opslaan.
Functie vitamine B1
Vitamine B1 is in het menselijk lichaam nodig voor:
- de energievoorziening van het lichaam. Thiamine helpt om koolhydraten, ook wel suikers genoemd, om te zetten in energie;
- een goede werking van het zenuwstelsel;
- het goed functioneren van de hartspier.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B1
De Gezondheidsraad geeft per voedingsstof aanbevelingen over de hoeveelheid die gezonde mensen dagelijks nodig hebben. Voedingsstoffen zijn bijvoorbeeld vitamines en mineralen. De Gezondheidsraad is een adviescollege van de overheid. Deze voedingsnormen worden gegeven als Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH). De hoeveelheden worden weergegeven in milligrammen. 1 milligram is 0,001 gram.
De ADH van thiamine in milligram per dag:
Leeftijd |
0-1 |
1-3 |
4-8 |
9-13 |
14-18 |
19-50 |
51-70 |
70> |
Man |
0,2 |
0,3 |
0,5 |
0,8 |
1,1 |
1,1 |
1,1 |
1,1 |
Vrouw |
0,2 |
0,3 |
0,5 |
0,8 |
1,1 |
1,1 |
1,1 |
1,1 |
Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven gelden hogere normen. De ADH voor zwangere vrouwen is 1,4 milligram per dag. Voor vrouwen die borstvoeding geven is de ADH 1,7 milligram per dag. Voor mensen met een ziekte of aandoening gelden afwijkende hoeveelheden.
Vitamine B1 tekort
Door een tekort aan vitamine B1 kunnen problemen gerelateerd aan het zenuwstelsel ontstaan. Psychische klachten die hierbij voorkomen zijn depressie, geïrriteerdheid, geheugenverlies en concentratieproblemen. Daarnaast komen een verminderde eetlust, gewichtsverlies, maagstoornissen, huidontstekingen en spierzwakte voor. Wanneer thiamine wordt aangevuld verdwijnen de meeste verschijnselen weer. De veranderingen in het zenuwstelsel zijn echter wel blijvend. Uiteindelijk kan een langdurig tekort aan thiamine leiden tot Beriberi. Dit is een zenuwaandoening die bijna niet meer voorkomt in het westen.
Tekorten aan thiamine kunnen ontstaan bij zowel volwassenen als kinderen die veel braken. Maar ook als de dunne darm niet goed functioneert. Bijvoorbeeld door ontstekingen. Vitamine B1 kan dan niet goed worden opgenomen in het lichaam. Langdurig en overmatig alcoholgebruik in combinatie met eenzijdige voeding kan ook een oorzaak zijn. Hierdoor kan een chronisch tekort ontstaan. Dit leidt tot psychische stoornissen, waaronder dementie en geheugenverlies. Het geheel van de stoornissen die optreden wordt het Korsakov syndroom genoemd.
Teveel vitamine B1
Een teveel aan vitamine B1 wordt uitgescheiden met de urine. Er zijn geen nadelige effecten bekend. Voor thiamine is er geen maximale bovengrens vastgesteld.
Stofwisseling en vitamine B1
Vitamine B1 wordt opgenomen in de dunne darm. Eenmaal opgenomen wordt het via het bloed vervoerd naar de cellen van actieve weefsels. Daar worden enzymen gemaakt waar vitamine B1 als co-enzym fungeert. Enzymen zijn eiwitten die een proces versnellen wat van nature traag verloopt. Een co-enzym is een stofje dat nodig is om het enzym te laten werken. Thiamine is dus een soort aan/uit schakelaar. Het lichaam bevat 25-30 milligram thiamine, maar er zijn geen thiaminevoorraden. Wanneer enzymen worden afgebroken, komt de B1 vitamine weer vrij. Het wordt dan niet opnieuw gebruikt, maar via de urine afgevoerd.
Wisselwerking vitamine B1
Onder andere plastabletten en de anticonceptiepil kunnen de opname remmen van de B vitamines. Het is daarom raadzaam om altijd op de bijsluiter van medicijnen te kijken of er risico is op tekort. Een huisarts of apotheker kan meer informatie verstrekken.
Invloed van bereiden en bewaren vitamine B1
Omdat vitamine B1 oplosbaar is in water gaat een deel van dit vitamine verloren bij het koken van groenten. Het is ook gevoelig voor zonlicht en verhitting. Bij verhitten boven de 100 °C, bijvoorbeeld bij bakken of frituren, gaat 10-20%, verloren. Bij braden kan het verlies oplopen tot 80%. Dit komt doordat het vlees dan langer aan verhitting wordt blootgesteld dan bij bakken.
Vitamine B1 supplementen
Het lichaam neemt vitamines uit supplementen makkelijker op dan uit de voeding. Vitamines in voedingsmiddelen zijn vaak verbonden met andere stoffen. Door de spijsvertering worden de vitamines losgemaakt, zodat het lichaam ze kan opnemen.
Dit lukt niet altijd helemaal. Hierdoor verlaat een gedeelte ongebruikt het lichaam. Kunstmatige vitamines in supplementen hoeven niet meer losgekoppeld te worden. Daardoor kunnen ze makkelijker worden opgenomen. Dit wil overigens niet zeggen dat een vitaminepil beter is dan gezonde voeding. Vitamine B1 komt vaak voor in verschillende multivitaminen. Over het algemeen is zo’n pilletje niet nodig, mits er gezond en gevarieerd gegeten wordt. Er zijn echter wel groepen voor wie aanvulling zinvol kan zijn. Sommige mensen vinden het nuttig om een multivitamine te gebruiken. Bijvoorbeeld tijdens verkoudheid of griep. Er zijn een aantal supplementen op de markt waarin vitamine B1 in hoge concentraties voorkomt. Een grote inname heeft echter weinig zin, aangezien het lichaam thiamine niet opslaat. Wanneer er meer binnenkomt dan noodzakelijk is, wordt het overschot uitgescheiden.
Onderzoeken vitamine B1
- Diabetes (suikerziekte) kan leiden tot hart- en vaataandoeningen. Wetenschappers zijn er nu mogelijk uit hoe dat komt. Vitamine B1 blijkt 75% minder aanwezig te zijn bij diabetes patiënten. De thiamine gaat door de diabetes sneller het lichaam uit via urine. Dit tekort kan problemen veroorzaken in de bloedvaten. Wat tot hart- en vaataandoeningen kan leiden.
- Vitamine B1 tekort maakt het voor het lichaam moeilijker om insuline aan te maken. Dit vergroot de kans op Diabetes.
Externe informatie vitamine B1 of producten
We zijn extern onderstaande producten, betreffende deze vitamine of thiamine, voor u tegengekomen:
- Vitals Vitamine B1 250 mg Capsules. Levert een belangrijke bijdrage aan het energiemetabolisme en positieve invloed op het zenuwstelsel, normale functie van het hart en ondersteunt psychologische functies als het concentratie, leer- en beredeneringsvermogen. Een voedingssupplement is geen vervanging voor een gevarieerde voeding. Voor het behoud van een goede gezondheid is een gezonde levensstijl en een gevarieerde, evenwichtige voeding van belang.
- Lamberts Vitamine B1 100 mg, Capsules. Vitamine B1 zorgt ervoor dat de energie uit koolhydraten wordt vrijgemaakt. Deze Vitamine van Lamberts is speciaal ontwikkeld voor zware rokers en drinkers en jonge mensen die in een groeiproces zijn.
- SanoPharm Vitamine B1 Thiamine 25 mg. Gebonden aan probiotica, gistvrij.
- Polyphine Caps (30capsules*250mg). Druiven extract met natuurlijke vitamine C en vitamine B1 houdt, volgens de fabrikant, de bloedvaten schoon, soepel en elastisch en heeft zodoende een gunstige invloed op hart en bloedvaten. Bevat geen alcohol en geen suikers.
- B Active Complex. B-vitaminen zijn betrokken bij veel lichaamsprocessen. Ze zijn belangrijk voor het immuunsysteem, de energiehuishouding, het zenuwstelsel, huid, haar en nagels. B Active Complex helpt bij stress, vermoeidheid en concentratie. B-vitaminen zijn je brandstof voor je lichaam.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.