Rogge allergie
Rogge allergie (allergisch voor rogge) is een voedselallergie. Een voedselallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term voor overgevoelige reacties op voedingsmiddelen.
Voedselovergevoeligheid wordt opgedeeld in twee vormen:
- allergische voedselovergevoeligheid;
- en niet-allergische voedselovergevoeligheid.
De allergische vorm wordt ook wel voedselallergie genoemd. De niet-allergische vorm wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. 1-3% van de volwassenen heeft last van voedselovergevoeligheid. 4-6% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Er zijn weinig cijfers bekend over het vóórkomen van specifiek voedselallergie. Geschat wordt dat 1-2% van de volwassenen en 1-3% van de kinderen last heeft van voedselallergie. Rogge allergie komt veelal voor in combinatie met tarwe allergie. Rogge en tarwe behoren namelijk tot dezelfde familie, triticum. Tarwe allergie staat in de top 10 van meest voorkomende voedselallergieën. In deze lijst zijn ook koemelk allergie, pinda allergie en soja allergie opgenomen. Kinderen reageren vaker overgevoelig op tarwe dan volwassenen. Het immuunsysteem van jonge kinderen heeft zich nog niet volledig ontwikkeld. Veel kinderen groeien over een allergie heen.
Rogge
Rogge is een graan. Een graan is een zaadkorrel van een koren. Een koren is een plant die tot de familie van de grassen behoort. Oorspronkelijk werd rogge verbouwd in het Verre Oosten. Tegenwoordig wordt rogge veelvuldig verbouwd in Duitsland, Polen en Rusland. In Nederland wordt ook rogge verbouwd. Het zaaien gebeurt in het voorjaar of in de herfst. Het oogsten gebeurt dan respectievelijk in de late of vroege zomer. Voor de teelt zijn weinig bestrijdingsmiddelen en kunstmest nodig. Rogge groeit bij lagere temperaturen. Het graan kan zich op arme gronden goed ontwikkelen. Rogge heeft weinig last van plantenziekten. De plant kan één- of tweejarig zijn. Een één- of tweejarige plant voltooit de cyclus van kieming tot zaad binnen één of twee jaar. Hierna sterft de plant. Rogge heeft een lange, dunne halm (stengel). Aan het uiteinde bevindt zich de korenaar. De korenaar is grauw en smal met korte gelijke kafnaalden. Het kaf is het omhulsel van een graankorrel. Het kaf van rogge is eetbaar, van veel andere graansoorten niet. De korrel is langgerekt en grijsblauw tot gelig van kleur. Rogge wordt gebruikt om meel te maken. Rogge wordt verwerkt in voedingsmiddelen, bijvoorbeeld bier, ontbijtkoek en roggebrood. Rogge bevat gluten. Mensen met glutenintolerantie (coeliakie) kunnen gluten niet verdragen. Rogge kan een giftige stof bevatten. Moederkoren, een schimmel, produceert ergot alkaloïden. Ergot alkaloïden zijn schimmelgifstoffen die zorgen voor blauwpaarse roggekorrels.
Wat is een rogge allergie?
Een voedselallergie is hetzelfde als een allergische voedselovergevoeligheid. Een allergische voedselovergevoeligheid kan worden ingedeeld in twee vormen: IgE-afhankelijke voedselallergie en niet-IgE-afhankelijke voedselallergie. De meeste voedselallergieën zijn IgE-afhankelijk. Dit betekent dat zich alleen symptomen voordoen, indien IgE in het lichaam aanwezig is. IgE is een afkorting voor immunoglobuline E. Immunoglobuline E is een antilichaam. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen.
Een allergeen is altijd een eiwit. Een eiwit is echter niet altijd een allergeen. Een eiwit is alleen een allergeen voor diegene die allergisch is voor datgene waar het eiwit een onderdeel van is. Voor mensen met een roggeallergie kan eiwit van rogge een allergische reactie veroorzaken. Rogge bevat een eiwit dat lijkt op de gluten in tarwe namelijk secaline. Secaline is een bekende veroorzaker van allergische klachten. Een allergische reactie wordt vaak opgewekt door een specifiek eiwit. Het rogge-eiwit is dan het allergeen. Een allergeen komt het lichaam binnen via de huid, de luchtwegen of het maagdarmkanaal. Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het lichaam. Een allergisch lichaam herkent het allergeen echter niet en beoordeelt het als een lichaamsvreemde stof. Dan volgt een reactie van het afweersysteem. Het afweersysteem wordt ook wel het immuunsysteem genoemd. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen. Helaas reageert het soms ook op – onschadelijke – allergenen. Het immuunsysteem reageert door een antistof (IgE) te maken die een allergeen opruimt. Tijdens de opruiming komt histamine vrij. Histamine is verantwoordelijk voor de symptomen van een allergie. Vaak is slechts een kleine hoeveelheid van een allergeen nodig om een reactie te veroorzaken.
Allergie of intolerantie?
Een allergie wordt regelmatig verward met een intolerantie. Deze begrippen hebben echter een andere betekenis.
- Een allergie wordt veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Een intolerantie wordt niet veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam op een stof die het niet kan verdragen.
- Een allergische reactie geschiedt al na contact met een kleine hoeveelheid allergeen. Een intolerante reactie geschiedt pas na contact met een grote hoeveelheid allergeen.
- Een allergie kan levensbedreigend zijn in geval van een anafylactische shock. Dit laatste begrip wordt verderop uitgelegd. Een intolerantie kan niet levensbedreigend zijn.
Rogge allergie oorzaken
Rogge allergie kan aangeboren of later verkregen zijn. De allergie is aangeboren als het eerste contact met een allergeen direct een reactie veroorzaakt. De reactie doet zich meestal over het hele lichaam voor. De allergie is later verkregen als herhaaldelijk contact met een allergeen een reactie veroorzaakt. De reactie doet zich meestal alleen plaatselijk voor. Wanneer beide ouders een allergie hebben, neemt de kans op een allergie voor het kind toe met 80%. Wanneer beide ouders geen allergie hebben, is de kans op een allergie voor het kind 10%. De aanleg om allergisch te reageren berust op de aanmaak van IgE. Mensen die niet allergisch zijn maken geen specifiek IgE aan. De aanleg om een allergie te ontwikkelen wordt atopie genoemd.
Na het eerste contact met een allergeen maakt het lichaam antilichamen aan. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen om het herkenbaar of inactief te maken. Het lichaam is gevoelig voor een allergeen vanaf het moment dat antilichamen worden aangemaakt. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd. De antilichamen zijn de zogenaamde immunoglobulines. Deze behoren tot het E-type (IgE). Door inname van een voedingsmiddel met rogge komt rogge-eiwit in aanraking met het betreffende IgE. Het IgE wordt vervolgens verbonden met een mestcel. Een mestcel is een bloedcel die is gevuld met histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Door het IgE wordt de mestcel geactiveerd. Hierdoor komt histamine uit de cel. Dit proces wordt degranulatie genoemd.
Fasegewijs:
- Het allergeen (rogge-eiwit) wordt gedetecteerd.
- Het IgE wordt aangemaakt.
- Het IgE wordt verbonden met de mestcel.
- Het allergeen (rogge-eiwit) wordt verbonden aan het IgE.
- De mestcel wordt geactiveerd.
- Histamine wordt vrijgemaakt uit de mestcel.
- Een allergische reactie wordt uitgelokt.
De allergische reactie ontstaat waar de mestcellen zich bevinden. In het geval van een voedselallergie is dit over het algemeen in de darmen.
Symptomen rogge allergie
De symptomen van rogge-allergie verschillen per persoon. De ernst van de symptomen varieert van mild tot ernstig.
Veelvoorkomende symptomen van rogge allergie zijn:
- moeite met ademhalen: Moeite met ademhalen wordt meestal veroorzaakt door geblokkeerde luchtwegen o.a. als gevolg van zwelling van het gezicht of de keel;
- huiduitslag: Een milde vorm uit zich in (licht)roze uitslag die warm aanvoelt. Vaak treedt lichte zwelling op. Een ernstige vorm uit zich in netelroos of eczeem;
- last van de maag: Misselijkheid kan worden vergezeld van braken of diarree. Wanneer braken of diarree lange tijd aanhouden, kan uitdroging voorkomen;
- jeuk: Jeuk kan worden veroorzaakt door huiduitslag, maar dat hoeft niet. Een allergische reactie veroorzaakt vaak jeukende ogen, keel of gehemelte;
- zwelling: Huiduitslag kan zwelling veroorzaken, maar vaker is sprake van een opgeblazen gevoel. Zwelling kan ook optreden in het gezicht of de keel;
- hoofdpijn: Hoofdpijn kan variëren van een doffe pijn die een paar uur aanhoudt tot een zware migraine.
Allergische symptomen kunnen binnen een paar minuten tot enkele uren na het eten optreden. Eczeem treedt soms zelf pas na een aantal dagen op. In extreme situaties kan anafylaxie optreden. Anafylaxie is een medische term voor een levensbedreigende allergische reactie. Een ander woord voor anafylaxie is anafylactische shock. Anafylaxie wordt veroorzaakt door een verwijding van de bloedvaten. Symptomen zijn ademhalingsmoeilijkheden, een lage bloeddruk en een vertraagde hartslag. De ernstigste vorm kan in enkele minuten tot de dood leiden, wanneer deze niet meteen wordt behandeld. Ernstige anafylactische reacties zijn echter zeldzaam. Bovenstaande symptomen kunnen overeen komen met symptomen van een andere aandoening. Indien een rogge allergie wordt vermoed, is het verstandig om een arts te raadplegen.
Diagnose rogge allergie
De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek doen. Indien een rogge allergie wordt vermoed, wordt nader onderzoek gedaan.
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:
- RAST (Radio Allergo Sorbent Test): Een allergie kan worden aangetoond met een bloedonderzoek. Er wordt bloed afgenomen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen tegen rogge-eiwit. Een positieve uitslag duidt op een allergie. Een RAST uitslag is echter niet 100% betrouwbaar. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk.
- Huidpriktest: Een allergie kan worden aangetoond met een huidonderzoek. Druppels van een allergeen worden op de huid geplaatst. De huid wordt door de druppel heen geprikt. De prikplaats wordt 15 à 20 minuten later bekeken door een deskundige. Een reactie van de huid (zoals zwelling) duidt op een allergie. Deze test wordt soms gedaan door in een allergeen product te prikken en vervolgens in de huid te prikken.
- Eliminatie-provocatie: Een allergie kan worden aangetoond met een voedseltest. Een verdacht voedingsmiddel wordt gedurende 4 à 6 weken uit het eetpatroon verwijderd (eliminatie). Wanneer de klachten verdwijnen, wordt het voedingsmiddel weer aan het eetpatroon toegevoegd (provocatie). Wanneer de klachten terugkeren, wordt een persoon allergisch bevonden.
- Dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek: Een allergie kan met zekerheid worden aangetoond met dit onderzoek. Een patiënt krijgt een aantal testvoedingen. De testvoedingen bevatten een (oplopende hoeveelheid) allergeen of geen allergeen. De patiënt noch de arts weet welke testvoeding een allergeen bevat. Dat wordt duidelijk, wanneer het onderzoek afgelopen is. De test kan dus niet worden beïnvloed.
Deze onderzoeken worden uitgevoerd door professionals. Wanneer een ernstige reactie dreigt (eliminatie-provocatie), worden de onderzoeken in het ziekenhuis uitgevoerd.
Behandeling rogge allergie
Wanneer de diagnose is gesteld, kunnen maatregelen worden genomen. Rogge allergie kan niet actief worden genezen. Men kan er wel overheen groeien. De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van voedingsmiddelen met rogge.
Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen, wanneer (per ongeluk) rogge wordt ingenomen zoals:
- Antihistaminica: Een antihistaminicum is een medicijn dat een allergische reactie onderdrukt. Het blokkeert de werking van histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Een antihistaminicum kan over het algemeen oraal worden ingenomen. Het is belangrijk om een arts te raadplegen alvorens antihistaminica te gebruiken.
- Epinefrine: Een ander woord voor epinefrine is adrenaline. Adrenaline wordt toegediend in geval van een anafylactische shock. Patiënten met een hoog risico op anafylaxie hebben een auto injector pen. Deze bevat een dosis adrenaline die kan worden geïnjecteerd in de huid. Een omstander zal deze moeten toedienen, als een patiënt anafylactisch reageert. Door adrenaline vernauwen de bloedvaten zich weer.
De alternatieve geneeskunde heeft een aantal behandelingen tegen allergieën. Deze zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.
Voeding bij een rogge allergie
Rogge allergie wordt behandeld door voedingsmiddelen met rogge te verwijderen uit het eetpatroon. Rogge wordt toegevoegd aan veel voedingsmiddelen zoals bier, knäckebröd, ontbijtkoek, roggebrood en taaitaai. Deze producten moeten uit het eetpatroon worden verwijderd om klachten te voorkomen. Een rogge allergie kan erg ongemakkelijk zijn.
Het kan beperkend voelen om geen rogge te kunnen eten. De kans is altijd aanwezig dat een persoon alsnog in aanraking komt met een allergeen. Een manier waarop dat kan gebeuren is kruisbesmetting. Kruisbesmetting is het besmetten van een voedingsmiddel met een allergeen. Dat kan gebeuren door het voedingsmiddel niet goed te scheiden van andere voedingsmiddelen. Ook ongewassen handen, bestek of serviesgoed kunnen hiertoe leiden. Een persoon met een roggeallergie kan hierdoor een allergische reactie krijgen.
Een persoon met een rogge allergie kan ook reageren op andere voedingsstoffen. Wanneer hiertussen een wisselwerking optreedt, is er sprake van een kruisreactie. Een kruisreactie is een reactie van het immuunsysteem op een stof waarvoor het niet allergisch is. Rogge allergie gaat weleens samen met een kruisreactie op andere grassoorten. Bijvoorbeeld bamboe, gerst, gierst, haver, maïs, mout, rietsuiker, rijst en/of tarwe. Tegenwoordig wordt steeds vaker gesuggereerd dat rogge allergie een kruisreactie heeft met latexallergie. Het immuunsysteem kan nauwkeurig een roggeallergeen herkennen. De nauwkeurigheid kent echter grenzen. Het afweersysteem herkent slechts een stukje van het allergeen: het epitoop. De eigenschappen van een epitoop van rogge en een epitoop van – bijvoorbeeld – tarwe komen sterk overeen. Soms wordt het epitoop van tarwe herkend als een roggeallergeen. Hierdoor kan een persoon met rogge allergie reageren op tarwe. Kruisreacties veroorzaken regelmatig verwarring tijdens het stellen van een diagnose. Niet iedereen met rogge allergie heeft last van een kruisreactie.
Aanpassing van de voeding is alleen zinvol indien:
- klachten optreden na het eten van een ander graan;
- uit onderzoek blijkt dat het om een kruisreactie gaat.
Onderzoek rogge allergie
- Volgens onderzoek wordt de kans op een kind met een allergie verhoogd door roken tijdens de zwangerschap. Het ongeboren kind heeft ongeveer 50% meer risico om een allergie te ontwikkelen. Ook roken in de omgeving van een kind kan de kans verhogen.
- Moedermelk biedt de beste bescherming tegen een voedselallergie. Daarom wordt aanbevolen om een kind de eerste vier maanden moedermelk te geven. Wanneer een kind aanleg voor een allergie heeft, wordt zelfs aanbevolen om de eerste zes maanden moedermelk te geven.
- Volgens onderzoek zijn Amerikaanse kinderen met een voedselallergie kwetsbaar. Een derde wordt gepest met de allergie. Soms gaat het pesten erg ver. Dan wordt er eten in de mond gestopt of richting het kind gegooid. Deze situatie kan zeer beangstigend en bovendien levensbedreigend zijn.
- Stichting Voedselallergie is een patiëntenorganisatie voor mensen met een voedselallergie en publiceert ook regelmatig onderzoeken.
Externe informatie of producten
We zijn extern onderstaande boeken, betreffende voedselallergieën, voor u tegengekomen:
- Eetwaar = eetbaar? Auteur J. Kamsteeg, Nederlands, 312 pagina’s. Een boek met veel informatie over de meest voorkomende en schaarsere voedselallergieën. voor mensen met een allergie of voor iedereen die meer wil weten over voeding en de samenstelling van voedsel. Alle soorten voedingsmiddelen en bijbehorende ziektebeelden komen aan bod.
- Basiskookboek Voedselallergie en Intolerantie. Diverse auteurs, Nederlands, 400 pagina’s. Meer dan 1.000 recepten zonder koemelk, lactose, kippenei, gluten, pinda’s, noten, additieven, cacao, sacharose (suiker), citrusfruit, soja, vis, schaal- en schelpdieren, aardappelen en mais.
- Voedselallergie. Auteurs E.H. Coene & Sander Kollaard, Nederlands, 156 pagina’s. Het boek start met een korte beschrijving wat voedselallergieen en voedselintoleranties zijn. Daarna gaat het in op de behandeling, de psychosociale gevolgen en de allergieen bij kinderen. Het boek bevat veel informatie plus een heleboel verwijzingen naar websites, telefoonnummer van hulplijnen en adressen van instanties.
- The Best Grain-Free Family Meals on the Planet. Make Grain-Free Breakfasts, Lunches, and Dinners Your Whole Family Will Love with More Than 170 Delicious Recipes. Engels, 1e druk, 2016 Paperback, 240 pagina’s.
- Grain-Free Afternoon Freezer Cooking. In Grain-Free Afternoon Freezer Cooking you can follow along with detailed recipes grocery lists, substitution suggestions, and reheating. Take an afternoon and stock your freezer this weekend! Auteur; Cara Comini, 140 pagina’s, Engels.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.