Appel allergie
Een appel allergie (allergisch voor appels) wordt behandeld door appel en producten die appel bevatten te verwijderen uit het eetpatroon. Daarnaast wordt er rekening gehouden met kruisreacties.
Een allergie is een abnormale reactie van het afweersysteem op bepaalde stoffen uit de omgeving. Het afweersysteem is het systeem dat het lichaam tegen ziektes beschermt. Een allergie kan ontstaan door een stof uit de lucht (pollen) of stoffen uit de voeding. Het lichaam reageert hierop met het vormen van antistoffen. Antistoffen zijn stoffen die in het lichaam een rol spelen in de afweer tegen ziekteverwekkers.
Een appel allergie is een fruitallergie. Een fruitallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term voor overgevoelige reacties op voedingsmiddelen. Voedselovergevoeligheid wordt opgedeeld in twee vormen: allergische voedselovergevoeligheid en niet-allergische voedselovergevoeligheid. De allergische vorm wordt ook wel voedselallergie genoemd. De niet-allergische vorm wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. Het verschil tussen allergie en intolerantie wordt onder het kopje ’Allergie of intolerantie’ verder uitgelegd. 1-3% van de volwassenen heeft last van voedselovergevoeligheid. 4-6% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Geschat wordt dat 1-2% van de volwassenen en 1-3% van de kinderen last heeft van voedselallergie. In Nederland hebben ongeveer 350.000 mensen een appelallergie en kunnen daardoor geen appels eten.
Appel
Appel is een fruitsoort. Een fruit is het plantendeel, dat het zaad bevat. Een zaad is een bestanddeel waar een plant uit ontwikkeld wordt. De appel behoort tot de pitvruchten. Pitvruchten zijn vruchten waar pitten inzitten. Deze pitjes zitten bij elkaar in het zogenoemde klokhuis. In de negentiende eeuw hadden veel landen in Europa eigen appelrassen. Tevens had Nederland al in de negentiende eeuw eigen appelrassen.
Deze rassen waren zoet of halfzuur, verschillend gekleurd en met verschillende vormen en grootte. De appel is de meest bekende soort fruit en wordt vaak rauw genuttigd.
Aan het begin van de lente groeien bloesems aan de appelboom. Bloesem is de verzamelnaam van kleine bloemetjes aan de boom. Na verloop van tijd veranderen deze bloesems in appels. Verschillende appelsoorten zijn ontstaan door enting. Bij enting wordt de tak van één appelboom vastgezet aan een andere appelboom. De tak groeit vast aan de boom en er ontstaan vruchten met de eigenschappen van beide bomen.
Het Nederlandse klimaat is zeer geschikt voor de groei van appels. Op de meeste teeltbedrijven in Gelderland, Utrecht, Zeeland, Flevoland en Noord Holland worden appels geteeld. Elk jaar groeit er in Nederland ongeveer 365 miljoen kilogram appels. De helft wordt naar het buitenland geëxporteerd. In Nederland komt in het wild alleen de appel Malus sylvestris voor. Deze appelsoort is te vinden in bossen en bermen. Malus sylvestris is een wilde appel.
De appel is de meest gegeten fruitsoort in Nederland. Elstar en Jonagold zijn de populairste rassen. Tegenwoordig wordt in Nederland jaarlijks 10,7 kilogram per persoon genuttigd. Appels worden in veel producten verwerkt, onder andere in koekjes, taarten, ontbijtgranen, vruchtensap, moes, smoothies en biscuits.
Wat is appel allergie?
Een appel allergie is een fruitallergie. Een fruitallergie is hetzelfde als een allergische voedselovergevoeligheid. Een allergische voedselovergevoeligheid kan worden ingedeeld in twee vormen: IgE-afhankelijke voedselallergie en niet-IgE-afhankelijke voedselallergie. De meeste voedselallergieën zijn IgE-afhankelijk. Dit betekent dat zich alleen symptomen voordoen, indien IgE in het lichaam aanwezig is. IgE is een afkorting voor immunoglobuline E. Immunoglobuline E is een antilichaam. Een antilichaam is een stof in het lichaam dat lichaamsvreemde stoffen aanvalt. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen. Een allergeen is altijd een eiwit. Eiwitten zijn bouwstenen voor het menselijk lichaam. Een eiwit is echter niet altijd een allergeen. Een eiwit is alleen een allergeen voor een persoon die allergisch is voor datgene waar het eiwit een onderdeel van is. Voor mensen met een appelallergie kan eiwit van appel een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie wordt vaak opgewekt door een specifiek eiwit. Het eiwit van appel is dan het allergeen. Een allergeen komt het lichaam binnen via de huid, de luchtwegen of het maagdarmkanaal. Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het lichaam. Een allergisch lichaam herkent het echter niet en beoordeelt het als een lichaamsvreemde stof. Dan volgt een reactie van het afweersysteem.
Het afweersysteem wordt ook wel het immuunsysteem genoemd. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen. Het immuunsysteem reageert soms op onschadelijke allergenen. Het immuunsysteem reageert door een antistof (IgE) te maken die een allergeen opruimt. Tijdens de opruiming komt histamine vrij. Histamine is verantwoordelijk voor de symptomen van een allergie. Vaak is slechts een kleine hoeveelheid van een allergeen nodig om een reactie te veroorzaken.
Allergie of intolerantie?
Een allergie wordt regelmatig verward met een intolerantie. Deze begrippen hebben echter een andere betekenis.
- Een allergie wordt veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Een intolerantie wordt niet veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam op een stof die het niet kan verdragen.
- Een allergische reactie geschiedt al na contact met een kleine hoeveelheid allergeen. Een intolerante reactie geschiedt pas na contact met een grote hoeveelheid allergeen.
- Een allergie kan levensbedreigend zijn in geval van een anafylactische shock. Een intolerantie kan niet levensbedreigend zijn. Een anafylactische shock komt tot stand door plotseling vrijkomen van grote hoeveelheden histamine. Hierdoor gaan de bloedvaten zo ver openstaan dat de bloeddruk daalt. Te lage bloeddruk kan levensbedreigend zijn.
Appel allergie oorzaken
Een appel allergie kan aangeboren of later verkregen zijn. De allergie is aangeboren als het eerste contact met een allergeen direct een reactie veroorzaakt. Bij een aangeboren allergie komt de reactie meestal over het hele lichaam voor. De allergie is later verkregen als herhaaldelijk contact met een allergeen een reactie veroorzaakt. Bij een later verkregen allergie komt de reactie meestal plaatselijk voor. Plaatselijk betekent dat de reactie betrekking heeft op een bepaalde plaats in of op het lichaam.
Erfelijkheid speelt een rol bij het ontstaan van allergische reacties. Op het moment dat beide ouders een allergie hebben, neemt de kans op een allergie voor het kind toe met 80%. Wanneer beide ouders geen allergie hebben, is de kans op een allergie voor het kind 10%. De aanleg om allergisch te reageren berust op de aanmaak van IgE. Mensen die niet allergisch zijn maken geen specifiek IgE aan. De aanleg om een allergie te ontwikkelen wordt atopie genoemd.
Na het eerste contact met een allergeen maakt het lichaam antilichamen aan. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen om het herkenbaar of inactief te maken.
Het lichaam is gevoelig voor een allergeen vanaf het moment dat antilichamen worden aangemaakt. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd. De antilichamen zijn de zogenaamde immunoglobulines. Deze behoren tot het E-type (IgE). Door inname van een voedingsmiddel met appel komt appel-eiwit in aanraking met het betreffende IgE. Het IgE wordt vervolgens verbonden met een mestcel. Een mestcel is een bloedcel die is gevuld met histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Door het IgE wordt de mestcel geactiveerd. Hierdoor komt histamine uit de cel. Dit proces wordt degranulatie genoemd.
Fasegewijs:
- Het allergeen (appel-eiwit) wordt gedetecteerd.
- Het IgE wordt aangemaakt.
- Het IgE wordt verbonden met de mestcel.
- Het allergeen (appel-eiwit) wordt verbonden aan het IgE.
- De mestcel wordt geactiveerd.
- Histamine wordt vrijgemaakt uit de mestcel.
- Een allergische reactie wordt uitgelokt.
De allergische reactie ontstaat waar de mestcellen zich bevinden In het geval van een appelallergie is dit over het algemeen in mond en op de huid.
Leeftijd is een andere risicofactor voor het ontstaan van een appelallergie. Een appel allergie komt het meest voor bij baby’s en peuters. Het immuunsysteem van jonge kinderen heeft zich nog niet volledig ontwikkeld. De meeste kinderen groeien over appel allergie heen. Er zijn echter veel volwassenen met een appel allergie die appel en producten waar appel in verwerkt is niet kunnen verdragen.
Symptomen appel allergie
Een appel allergie ontwikkelt zich over het algemeen op baby- of peuterleeftijd. Een kind groeit over het algemeen over een appel allergie heen na de leeftijd van drie tot vijf jaar.
Symptomen die duiden op een appel allergie zijn:
- maag-darmstelsel: prikkelend gevoel in de mond, braken, diarree of juist verstopping (obstipatie) en misselijkheid;
- huid: Jeuk, uitslag, galbulten, eczeem, oedeem (ophoping van vocht in bijvoorbeeld oogleden, mond, lippen);
- luchtwegen: Astmatische klachten (piepen, kortademigheid), neusklachten, oogklachten;
- galbultjes rond de mond. Galbultjes zijn witte tot roze sterk jeukend huiduitslag;
- roodheid en jeuk rond de mond;
- blaren op het gehemelte;
- jeuk aan het gehemelte;
- zwelling van de lippen;
- anafylactische shock;
- blaren op de lippen;
- jeuk aan de tong;
- opgezwollen keel;
- pijn op de borst;
- hoesten;
- niezen.
Allergische symptomen kunnen binnen een paar minuten tot enkele uren na het eten optreden. Eczeem treedt soms zelfs pas na een aantal dagen op. In extreme situaties kan anafylaxie optreden. Anafylaxie is een medische term voor een levensbedreigende allergische reactie. Een ander woord voor anafylaxie is anafylactische shock. Anafylaxie wordt veroorzaakt door een verwijding van de bloedvaten. Deze verwijding wordt veroorzaakt door histamine. Symptomen zijn ademhalingsmoeilijkheden, een lage bloeddruk en een vertraagde hartslag. De ernstigste vorm kan in enkele minuten tot de dood leiden, wanneer deze niet meteen wordt behandeld. Ernstige anafylactische reacties zijn echter zeldzaam. Bovenstaande symptomen kunnen overeen komen met symptomen van een andere aandoening.
Diagnose appel allergie
De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek doen. Indien een appel allergie wordt vermoed, wordt nader onderzoek gedaan. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:
- RAST (Radio Allergo Sorbent Test): Een allergie kan worden aangetoond met een bloedonderzoek. Er wordt bloed afgenomen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen tegen appeleiwit. Een positieve uitslag duidt op een allergie. Een RAST uitslag is echter niet 100% betrouwbaar. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk.
- Huidpriktest: Een allergie kan worden aangetoond met een huidonderzoek. Druppels van een allergeen worden op de huid geplaatst. De huid wordt door de druppel heen geprikt. De prikplaats wordt 15 à 20 minuten later bekeken door een deskundige. Een reactie van de huid (zoals zwelling en roodheid) duidt op een allergie. Deze test wordt soms gedaan door in een allergeen product te prikken en vervolgens in de huid te prikken.
- Eliminatie-provocatie: Een allergie kan worden aangetoond met een voedseltest. Een verdacht voedingsmiddel wordt gedurende 4 à 6 weken uit het eetpatroon verwijderd (eliminatie). Wanneer de klachten verdwijnen, wordt het voedingsmiddel weer aan het eetpatroon toegevoegd (provocatie). Wanneer de klachten terugkeren, wordt een persoon allergisch bevonden.
- Dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek: Een allergie kan met zekerheid worden aangetoond met dit onderzoek. Een patiënt krijgt een aantal testvoedingen. De testvoedingen bevatten een (oplopende hoeveelheid) allergeen of geen allergeen. De patiënt noch de arts weet welke testvoeding een allergeen bevat. Dat wordt duidelijk, wanneer het onderzoek afgelopen is. De test kan dus niet worden beïnvloed. Deze onderzoeken worden uitgevoerd door professionals. Wanneer een ernstige reactie dreigt (eliminatie-provocatie), worden de onderzoeken in het ziekenhuis uitgevoerd.
Behandeling appel allergie
Wanneer de diagnose is gesteld, kunnen maatregelen worden genomen. Een appel allergie kan niet worden genezen. Men kan er wel overheen groeien. De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van voedingsmiddelen met appel. Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen, wanneer (per ongeluk) appel wordt ingenomen zoals:
- Antihistaminica: Een antihistaminicum is een medicijn dat een allergische reactie onderdrukt. Het blokkeert de werking van histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Een antihistaminicum kan over het algemeen oraal worden ingenomen. Het is belangrijk om een arts te raadplegen alvorens antihistaminica te gebruiken.
- Epinefrine: Een ander woord voor epinefrine is adrenaline. Adrenaline wordt toegediend in geval van een anafylactische shock. Patiënten met een hoog risico op anafylaxie hebben een auto injector pen. Deze bevat een dosis adrenaline die kan worden geïnjecteerd in de huid. Een omstander zal deze moeten toedienen, als een patiënt anafylactisch reageert. Door adrenaline vernauwen de bloedvaten zich weer. De alternatieve geneeskunde heeft een aantal behandelingen tegen allergieën. Deze zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.
Voeding bij een appel allergie
Een appel allergie wordt behandeld door voedingsmiddelen met appel te verwijderen uit het eetpatroon. Appel wordt toegevoegd aan veel voedingsmiddelen zoals koekjes, taarten, ontbijtgranen, vruchtensap, moes, smoothies en biscuits. Deze producten dienen vermeden te worden om klachten te voorkomen. Smaakstoffen gemaakt van appels kunnen soms in bepaalde producten voorkomen. Smaakstoffen zijn stoffen die aan producten worden toegevoegd om een specifieke smaak te krijgen. Kunstmatige appel smaakstoffen zijn veilig voor mensen die een allergie voor appel hebben. De reden hiervoor is dat in kunstmatige smaakstoffen het eiwit ontbreekt dat in echte appel voorkomt. Tevens wordt appel in sommige hygiëneproducten zoals douchegel, zeep en shampoo gebruikt. Een appel allergie kan ongemakkelijk zijn. Het kan beperkend voelen om geen appels en producten waar appels in verwerkt zijn, te kunnen gebruiken. De kans is altijd aanwezig dat een persoon alsnog in aanraking komt met een allergeen. Een manier waarop dat kan gebeuren is kruisbesmetting. Kruisbesmetting is het besmetten van een voedingsmiddel met een allergeen. Dat kan gebeuren door het voedingsmiddel niet goed te scheiden van andere voedingsmiddelen. Ook ongewassen handen, bestek of serviesgoed kunnen hiertoe leiden. Een persoon met een appel allergie kan hierdoor een allergische reactie krijgen. Een diëtist kan bij het kiezen van voedingsmiddelen helpen, zodat er voor producten gekozen wordt waar geen appel is in verwerkt.
Bovendien kan een persoon met een appel allergie op andere voedingsstoffen reageren. Wanneer hiertussen een wisselwerking optreedt, is er sprake van een kruisreactie.
Een kruisreactie is een reactie van het immuunsysteem op een stof waarvoor het niet allergisch is. Een appel allergie gaat weleens samen met een kruisreactie voor verwante vruchten zoals peer, perzik, kers, abrikoos, pruim en aardbei. Deze fruitsoorten bevatten een soortgelijk eiwit als appel en veroorzaken dezelfde klachten. Een appel allergie gaat ook weleens samen met een allergie voor boomnoten zoals hazelnoot en in mindere mate amandel, okkernoot en pinda. Tevens komt het voor dat mensen met een allergie voor berkenpollen een kruisreactie vertonen voor appels. Dit verschijnsel wordt paraberksyndroom genoemd. Wanneer de berk in het voorjaar begint te bloeien krijgen veel mensen last van hooikoorts. 50 – 90% van de mensen krijgen door de berkenpollenallergie, ook klachten door het eten van appel.
Het immuunsysteem kan nauwkeurig een appelallergeen herkennen. De nauwkeurigheid kent echter grenzen. Het afweersysteem herkent slechts een stukje van het allergeen: het epitoop. Een epitoop is de plaats op het antigeen die wordt herkend door de antistof in het bloed. De eigenschappen van een epitoop van appel en een epitoop van bijvoorbeeld peer komen sterk overeen. Soms wordt het epitoop van peer herkend als een appelallergeen. Hierdoor kan een persoon met appel allergie reageren op peer. Kruisreacties veroorzaken regelmatig verwarring tijdens het stellen van een diagnose. Niet iedereen met appel allergie heeft last van een kruisreactie.
Aanpassing van de voeding is alleen zinvol indien:
- Klachten optreden na het eten van een ander soort fruit;
- Uit onderzoek blijkt dat het om een kruisreactie gaat.
Onderzoek appel allergie
- Er zijn twee appelrassen op de markt voor mensen met een milde appelallergie, de Santana appel en Elise appel. Wageningen Universiteit en de Stichting VoedselAllergie hebben samen met een groep Santana-telers een protocol ontwikkeld voor een verantwoorde en veilige gebruikswijze voor de Santana appel. Deze appels worden in speciale verpakkingen verkocht om te voorkomen dat deze appels verwisseld worden met ‘normale appels’. In de verpakking wordt er informatie gegeven dat mensen met een appelallergie voorzichtig moeten beginnen. Uit onderzoek van Wageningen UR en de academische ziekenhuizen van Utrecht en Groningen is gebleken dat ongeveer 250.000 mensen met een milde vorm van appelallergie het appelras Santana wel kunnen eten. Tevens blijkt het uit een Europees onderzoek van Wageningen UR en het Universitair Medisch Centrum Groningen dat appels van het ras Elise veilig gebruikt kunnen worden door mensen met een milde appelallergie. Door een combinatie van deze twee soorten appels zijn hypoallergene appels van oktober tot en met juni verkrijgbaar. Hypoallergeen betekent dat er weinig tot geen kans is op allergische reacties.
- Uit een nieuw Amerikaans onderzoek blijkt dat het eten van twee appels per dag een positief effect heeft op de risicofactoren van hart- en vaatziekten. Hart- en vaatziekten is de verzamelnaam van aandoeningen waarbij de bloedsomloop belemmerd wordt. Risicofactoren zijn factoren die een verband hebben met het zich ontwikkelen van een ziekte. Er bestaan verschillende verklaringen voor de beschermende werking van appel. Sommige wetenschappers denken dat antioxidanten in appel een beschermende werking hebben. Antioxidanten zijn stoffen die cellen en weefsels kunnen beschermen tegen beschadigingen. Andere denken dat deze werking door pectine komt. Pectine is een onderdeel van de wand van planten en vruchten. Pectine zorgt er namelijk voor een verzadigd gevoel en heeft tevens invloed op de risicofactoren van hart- en vaatziekten. Verzadigd gevoel betekent dat men geen honger meer heeft.
- Bovendien blijkt het uit onafhankelijk van elkaar gevoerd onderzoek in Canada, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Australië dat de appel tegen sommige vormen van kanker en tegen astma beschermt. De reden hiervoor is dat appel een belangrijke bron van antioxidanten vormt. De schil bevat vijf keer meer antioxidanten dan het vrucht zelf. Deze beschermende werking is vooral duidelijk bij mensen die vijf of meer appels per week eten.
- Verder is er een onderzoek verricht naar het verband tussen tanderosie en voeding. Bij deze onderzoek waren 1.000 mensen tussen de 18 en de 30 jaar betrokken. Hieruit bleek dat mensen die appels eten vier keer grotere kans op beschadigingen aan het gebit hebben dan mensen die geen appels nuttigen. Appel heeft zelfs een meer negatieve invloed op de tanden dan frisdranken en bier. Dit komt vooral door het hoge gehalte zuur in de appels.
- Stichting Voedselallergie is een patiëntenorganisatie voor mensen met een voedselallergie en publiceert ook regelmatig onderzoeken.
Externe informatie of producten
We zijn extern onderstaande boeken, betreffende voedselallergieën, voor u tegengekomen:
- Eetwaar = eetbaar? Auteur J. Kamsteeg, Nederlands, 312 pagina’s. Een boek met veel informatie over de meest voorkomende en schaarsere voedselallergieën. voor mensen met een allergie of voor iedereen die meer wil weten over voeding en de samenstelling van voedsel. Alle soorten voedingsmiddelen en bijbehorende ziektebeelden komen aan bod.
- Basiskookboek Voedselallergie en Intolerantie. Diverse auteurs, Nederlands, 400 pagina’s. Meer dan 1.000 recepten zonder koemelk, lactose, kippenei, gluten, pinda’s, noten, additieven, cacao, sacharose (suiker), citrusfruit, soja, vis, schaal- en schelpdieren, aardappelen en mais.
- Voedselallergie. Auteurs E.H. Coene & Sander Kollaard, Nederlands, 156 pagina’s. Het boek start met een korte beschrijving wat voedselallergieen en voedselintoleranties zijn. Daarna gaat het in op de behandeling, de psychosociale gevolgen en de allergieën bij kinderen. Het boek bevat veel informatie plus een heleboel verwijzingen naar websites, telefoonnummer van hulplijnen en adressen van instanties.
- Living with Oral Allergy Syndrome (OAS). Auteur Danielle Leblanc, Engels, 148 pagina’s. A guide to living with oral allergy syndrome, the leading cause of food allergies. 50-90% of people with hay fever suffer from related food allergies, known as oral allergy syndrome (OAS) or pollen-food allergies. Birch, grass, ragweed and latex allergies can cause cross-reactions with foods, making it difficult and dangerous for some people to eat a wide variety of healthy foods such as fresh fruit and vegetables, soy, nuts and wheat.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.