Aardbei allergie

 
Aardbei allergie (allergisch voor aardbeien) wordt behandeld door aardbei en producten die aardbei bevatten te verwijderen uit het eetpatroon. Daarnaast wordt er rekening gehouden met kruisreacties.
Een allergie is een abnormale reactie van het afweersysteem op bepaalde stoffen uit de omgeving. Het afweersysteem is het systeem dat het lichaam tegen ziektes beschermt. Een allergie kan ontstaan door een stof uit de lucht (pollen) of stoffen uit de voeding. Het lichaam reageert hierop met het vormen van antistoffen. Antistoffen zijn stoffen die in het lichaam een rol spelen in de afweer tegen ziekteverwekkers.
 
Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term voor overgevoelige reacties op voedingsmiddelen. Voedselovergevoeligheid wordt opgedeeld in twee vormen: allergische voedselovergevoeligheid en niet-allergische voedselovergevoeligheid. De allergische vorm wordt ook wel voedselallergie genoemd. De niet-allergische vorm wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. 1-3% van de volwassenen heeft last van voedselovergevoeligheid. 4-6% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Er zijn weinig cijfers bekend over het vóórkomen van specifiek voedselallergie. Geschat wordt dat 1-2% van de volwassenen en 1-3% van de kinderen last heeft van voedselallergie. Aardbei-allergie komt vaak voor.
 

Aardbei

Aardbei is een fruitsoort. Fruit is het plantendeel, dat het zaad bevat. Bij de meeste vruchten zitten de zaden binnenin, maar bij de aardbei zitten de zaden aan de buitenkant. Een zaad is een bestanddeel waar een plant uit ontwikkeld wordt. Een andere naam voor de aardbei is ‘zomerkoninkje’. Van aardbeien zijn er meer dan twintig soorten en van de geteelde aardbei zijn er vele honderden rassen. De aardbei zoals het vandaag gekend wordt, is ongeveer 200 jaar oud.
 
Nederland teelt ongeveer 40 duizend ton aardbeien per jaar. Het grootste deel daarvan komt uit de kas. Aardbeien worden in Nederland voor binnenlandse consumptie en voor exporteren geteeld. Aardbeien worden in de volle grond, onder glas en onder plastic geteeld. In de Benelux kan vanaf eind februari tot eind december aardbeien geoogst worden. Aardbei kan vegetatief vermeerderd worden. Bij vegetatieve vermeerdering kan uit een klein deel van een plant een volledig nieuwe plant groeien. De aardbeienplant vormt uitlopers. Hierdoor kunnen nieuwe planten gevormd worden. In Nederland wordt de aardbei veel gegeten. De aardbei staat vijfde op de lijst van meest genuttigde fruitsoorten in Nederland. Aardbeien kunnen voor toetjes, taarten, vlaaien, ijs, gelei, jam en als vulling in gebak gebruikt worden.
 

Wat is een aardbei allergie?

Een aardbei allergie is een fruitallergie. Een Fruitallergie is hetzelfde als een allergische voedselovergevoeligheid. Een allergische voedselovergevoeligheid kan worden ingedeeld in twee vormen: IgE-afhankelijke voedselallergie en niet-IgE-afhankelijke voedselallergie. De meeste voedselallergieën zijn IgE-afhankelijk. Dit betekent dat zich alleen symptomen voordoen, indien IgE in het lichaam aanwezig is. IgE is een afkorting voor immunoglobuline E. Immunoglobuline E is een antilichaam. Een antilichaam is het stof in het lichaam dat lichaamsvreemde stoffen aanvalt. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen. Een allergeen is altijd een eiwit. Een eiwit is echter niet altijd een allergeen. Een eiwit is alleen een allergeen voor diegene die allergisch is voor datgene waar het eiwit een onderdeel van is. Eiwit is een bouwsteen voor het menselijk lichaam. Voor mensen met een aardbei allergie kan eiwit van aardbei een allergische reactie veroorzaken. Het eiwit van aardbei is dan het allergeen. Een allergeen komt het lichaam binnen via de huid, de luchtwegen of het maagdarmkanaal. Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het lichaam. Een allergisch lichaam herkent het echter niet en beoordeelt het als een lichaamsvreemde stof. Hierna volgt een reactie van het afweersysteem. Het afweersysteem wordt ook wel het immuunsysteem genoemd. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen. Het immuunsysteem reageert soms ook op onschadelijke allergenen. Het immuunsysteem reageert door een antistof (IgE) te maken die een allergeen opruimt. Tijdens de opruiming komt histamine vrij. Histamine is een stof verantwoordelijk voor de symptomen van een allergie. Vaak is slechts een kleine hoeveelheid van een allergeen nodig om een reactie te veroorzaken.
 

Allergie of intolerantie?

Een allergie wordt regelmatig verward met een intolerantie. Deze begrippen hebben echter een andere betekenis.

• Een allergie wordt veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Een intolerantie wordt niet veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam op een stof die het niet kan verdragen.
• Een allergische reactie geschiedt al na contact met een kleine hoeveelheid allergeen. Een intolerante reactie geschiedt pas na contact met een grote hoeveelheid allergeen.
• Een allergie kan levensbedreigend zijn in geval van een anafylactische shock. Een intolerantie is niet levensbedreigend. Een anafylactische shock komt tot stand door plotseling vrijkomen van grote hoeveelheden histamine. Hierdoor gaan de bloedvaten zo ver openstaan dat de bloeddruk daalt. Te lage bloeddruk kan levensbedreigend zijn.

Oorzaken aardbei allergie

Een aardbei allergie kan aangeboren of later verkregen zijn. De allergie is aangeboren als het eerste contact met een allergeen direct een reactie veroorzaakt. Bij een aangeboren allergie komt de reactie meestal over het hele lichaam voor. De allergie is later verkregen als herhaaldelijk contact met een allergeen een reactie veroorzaakt. Bij een later gekregen allergie, komt de reactie meestal alleen plaatselijk voor.
 
Erfelijkheid is een factor voor het ontstaan van allergische reacties. Op het moment dat beide ouders een allergie hebben, neemt de kans op een allergie voor het kind toe met 80%. Wanneer beide ouders geen allergie hebben, is de kans op een allergie voor het kind 10%. De aanleg om allergisch te reageren berust op de aanmaak van IgE. Mensen die niet allergisch zijn maken geen specifiek IgE aan. De aanleg om een allergie te ontwikkelen wordt atopie genoemd.
 
Na het eerste contact met een allergeen maakt het lichaam antilichamen aan. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen om het herkenbaar of inactief te maken. Het lichaam is gevoelig voor een allergeen vanaf het moment dat antilichamen worden aangemaakt. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd. De antilichamen zijn de zogenaamde immunoglobulines. Immunoglobulines behoren tot het E-type (IgE). Door inname van een voedingsmiddel met aardbei komt aardbei-eiwit in aanraking met het betreffende IgE. Het IgE wordt vervolgens verbonden met een mestcel. Een mestcel is een bloedcel die is gevuld met histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Door het IgE wordt de mestcel geactiveerd. Hierdoor komt histamine uit de cel. Dit proces wordt degranulatie genoemd.
 
Fasegewijs:

1. Het allergeen (aardbei-eiwit) wordt gedetecteerd.
2. Het IgE wordt aangemaakt.
3. Het IgE wordt verbonden met de mestcel.
4. Het allergeen (aardbei-eiwit) wordt verbonden aan het IgE.
5. De mestcel wordt geactiveerd.
6. Histamine wordt vrijgemaakt uit de mestcel.
7. Een allergische reactie wordt uitgelokt.

De allergische reactie ontstaat waar de mestcellen zich bevinden. In het geval van een aardbei-allergie is dit over het algemeen in mond en op de huid.
 
Leeftijd is een andere risicofactor voor het ontstaan van een aardbei allergie. Aardbei allergie komt het meest voor bij baby’s en peuters. Het immuunsysteem van jonge kinderen heeft zich nog niet volledig ontwikkeld. De meeste kinderen groeien over aardbei allergie heen. Er zijn echter veel volwassenen met aardbei-allergie die aardbei niet kunnen verdragen.
 

Symptomen aardbei allergie

• maag-darmstelsel: prikkelend gevoel in de mond, braken, diarree of juist verstopping (obstipatie) en misselijkheid;
• huid: Jeuk, uitslag, galbulten, eczeem, oedeem (ophoping van vocht in bijvoorbeeld oogleden, mond, lippen);
• luchtwegen: Astmatische klachten (piepen, kortademigheid), neusklachten, oogklachten;
• galbultjes rond de mond: Galbultjes zijn witte tot roze sterk jeukend huiduitslag;
• roodheid en jeuk rond de mond;
• blaren op het gehemelte;
• jeuk aan het gehemelte;
• zwelling van de lippen;
• anafylactische shock;
• blaren op de lippen;
• jeuk aan de tong;
• opgezwollen keel;
• pijn op de borst;
• hoesten;
• niezen.

Diagnose aardbei allergie

De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek doen. Indien een aardbei allergie wordt vermoed, wordt nader onderzoek gedaan. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:

• RAST (Radio Allergo Sorbent Test): Een allergie kan worden aangetoond met een bloedonderzoek. Er wordt bloed afgenomen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen tegen aardbei-eiwit. Een positieve uitslag duidt op een allergie. Een RAST uitslag is echter niet 100% betrouwbaar. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk.
• Huidpriktest: Een allergie kan worden aangetoond met een huidonderzoek. Druppels van een allergeen worden op de huid geplaatst. De huid wordt door de druppel heen geprikt. De prikplaats wordt 15 à 20 minuten later bekeken door een deskundige. Een reactie van de huid (zoals zwelling) duidt op een allergie. Deze test wordt soms gedaan door in een allergeen product te prikken en vervolgens in de huid te prikken.
• Eliminatie-provocatie: Een allergie kan worden aangetoond met een voedseltest. Een verdacht voedingsmiddel wordt gedurende 4 à 6 weken uit het eetpatroon verwijderd (eliminatie). Wanneer de klachten verdwijnen, wordt het voedingsmiddel weer aan het eetpatroon toegevoegd (provocatie). Wanneer de klachten terugkeren, wordt een persoon allergisch bevonden.
• Dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek: Een allergie kan met zekerheid worden aangetoond met dit onderzoek. Een patiënt krijgt een aantal testvoedingen. De testvoedingen bevatten een (oplopende hoeveelheid) allergeen of geen allergeen. De patiënt noch de arts weet welke testvoeding een allergeen bevat. Dat wordt duidelijk, wanneer het onderzoek afgelopen is. De test kan dus niet worden beïnvloed. Deze onderzoeken worden uitgevoerd door professionals. Wanneer een ernstige reactie dreigt (eliminatie-provocatie), worden de onderzoeken in het ziekenhuis uitgevoerd.

Behandeling aardbei allergie

Wanneer de diagnose is gesteld, kunnen maatregelen worden genomen. Aardbei allergie kan niet worden genezen. Men kan er wel overheen groeien. De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van aardbei en voedingsmiddelen waar aardbei in is verwerkt. Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen, wanneer (per ongeluk) aardbei wordt ingenomen zoals:

• Antihistaminica: Een antihistaminicum is een medicijn dat een allergische reactie onderdrukt. Het blokkeert de werking van histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Een antihistaminicum kan over het algemeen oraal worden ingenomen. Het is belangrijk om een arts te raadplegen alvorens antihistaminica te gebruiken.
• Epinefrine: Een ander woord voor epinefrine is adrenaline. Adrenaline wordt toegediend in geval van een anafylactische shock. Patiënten met een hoog risico op anafylaxie hebben een auto injector pen. Deze bevat een dosis adrenaline die kan worden geïnjecteerd in de huid. Een omstander zal deze moeten toedienen, als een patiënt anafylactisch reageert. Door adrenaline vernauwen de bloedvaten zich weer.

De alternatieve geneeskunde heeft een aantal behandelingen tegen allergieën. Deze zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.
 

Voeding bij een aardbei allergie

Een aardbei allergie wordt behandeld door de aardbei en voedingsmiddelen met aardbei te verwijderen uit het eetpatroon. Aardbei kan in verschillende producten voorkomen. Aardbeien kunnen voor toetjes, taarten, vlaaien, ijs, gelei, jam en als vulling in gebak gebruikt worden. Deze producten dienen vermeden te worden om klachten te voorkomen. Een aardbei-allergie kan ongemakkelijk zijn. Het kan beperkend voelen om producten met aardbei niet te kunnen eten. De kans is altijd aanwezig dat een persoon alsnog in aanraking komt met een allergeen. Een manier waarop dat kan gebeuren is kruisbesmetting. Kruisbesmetting is het besmetten van een voedingsmiddel met een allergeen. Dat kan gebeuren door het voedingsmiddel niet goed te scheiden van andere voedingsmiddelen. Ook ongewassen handen, bestek of serviesgoed kunnen hiertoe leiden. Een persoon met een aardbei-allergie kan hierdoor een allergische reactie krijgen.
 
Tevens worden de bladeren van aardbei soms in kruidenthee en bepaalde cosmetica gebruikt. Smaakstoffen gemaakt van aardbeien kunnen in medicijnen en huidverzorgingsproducten voorkomen. Smaakstoffen zijn stoffen die aan producten worden toegevoegd om een specifieke smaak te krijgen. Kunstmatige aardbei smaakstoffen zijn veilig voor mensen die een allergie voor aardbei hebben. De reden hiervoor is dat in kunstmatige smaakstoffen het eiwit ontbreekt dat in echte aardbei voorkomt. Verder bestaan er shampoos, conditioners, luchtverfrissers en wasmiddelen die aardbei extract bevatten. Op het etiket van producten wordt er vermeld als er aardbei in is verwerkt. Een diëtist kan bij het kiezen voedingsmiddelen helpen, zodat er voor producten gekozen worden waar geen aardbei is in verwerkt.
 
Bij een aardbeien allergie is het best de aardbei helemaal te schrappen van het menu. Er zijn echter ook mensen welke een lichtere vorm, meer een aardbeien intolerantie hebben. Voor die groep kregen we van een lezer de tip om aardbeien met heet water af te spoelen voor ze te gebruiken. We hebben dit niet kunnen verifiëren uit onderzoeken maar het is voor de lichtere gevallen (absoluut niet voor de allergie gevallen) te proberen.
 
Een persoon met een aardbei-allergie kan ook reageren op andere voedingsstoffen. Wanneer hiertussen een wisselwerking optreedt, is er sprake van een kruisreactie. Een kruisreactie is een reactie van het immuunsysteem op een stof waarvoor het niet allergisch is. Aardbei-allergie gaat weleens samen met een kruisreactie op braam, framboos, wijnbes en rozenbottel. Deze fruitsoorten bevatten een soortgelijk eiwit als aardbei en veroorzaken dezelfde klachten. Aardbei-allergie gaat ook wel eens samen met een allergie voor berkenpolen, pimpernel en latex.
 
Het immuunsysteem kan nauwkeurig een aardbei-allergeen herkennen. De nauwkeurigheid kent echter grenzen. Het afweersysteem herkent slechts een stukje van het allergeen: het epitoop. Een epitoop is de plaats op het antigeen die wordt herkend door de antistof in het bloed. De eigenschappen van een epitoop van aardbei en een epitoop van – bijvoorbeeld – framboos komen sterk overeen. Soms wordt het epitoop van framboos herkend als een aardbei-allergeen. Hierdoor kan een persoon met aardbei-allergie reageren op framboos. Kruisreacties veroorzaken regelmatig verwarring tijdens het stellen van een diagnose. Niet iedereen met een aardbei allergie heeft last van een kruisreactie.
 
Aanpassing van de voeding is alleen zinvol indien:

• Klachten optreden na het eten van een ander fruit.
• Uit onderzoek blijkt dat het om een kruisreactie gaat.

Onderzoek aardbei allergie

• Onderzoek toont aan dat aardbeienextract de huidcellen mogelijk tegen gevaarlijke ultraviolette straling kan beschermen. Ultraviolette straling is een vorm van straling die door de zon wordt uitgezonden en het zorgt voor een bruine huid. Door de onderzoekers was aardbeienextract aan de huidcellen toegevoegd. Deze huidcellen waren vergeleken met de huidcellen die geen aardbeienextract aan waren toegevoegd. Vervolgens werden de cellen aan ultraviolet licht blootgesteld. Uit het onderzoek bleek dat het aardbeienextract de huid beschermde. Op deze manier beschermt het aardbeienextract de huid tegen kanker en andere huidziekten. Het is nog niet helemaal duidelijk op welke manier dat plaatsvindt. Er wordt vermoed dat deze beschermende werking aan de pigmenten ligt die aardbeien, een rode kleur geven. Pigment is het stof die kleur geeft aan onder andere de huid, het haar, de ogen, fruit en bloemen. Het is bewezen dat deze stoffen ontstekingen en tumoren tegengaan.
• Tevens is uit een onderzoek gebleken dat elke dag een portie aardbeien of bosbessen kan bij vrouwen het risico op een hartaanval met een derde verkleinen. Een hartaanval is een situatie waarbij het hart plotseling niet goed werkt. Bij deze onderzoek waren 93.600 vrouwen tussen 25 en 42 jaar onderzocht. Echter, was dat het risico op een hartaanval bij de vrouwen die de meeste aardbeien en bosbessen hadden gegeten 32 procent kleiner dan bij andere vrouwen die slechts een maand aardbeien hadden gegeten. Deze beschermende werking komt door de aanwezigheid van flavonoïden. Deze hebben een positief effect op bloedvaten en het hart. Flavonoïden voorkomen dat de bloedaderen afgesloten worden. Flavonoïden zijn stoffen die in plantaardige voeding te vinden zijn. Flavonoïden hebben invloed op de smaak van de plant. Bloedaders zijn buisje in je lichaam waar bloed doorheen stroomt.
• Stichting Voedselallergie is een patiëntenorganisatie voor mensen met een voedselallergie en publiceert ook regelmatig onderzoeken.

Externe informatie of producten

We zijn extern onderstaande boeken, betreffende voedselallergieën, voor u tegengekomen:

• Eetwaar = eetbaar? Auteur J. Kamsteeg, Nederlands, 312 pagina’s. Een boek met veel informatie over de meest voorkomende en schaarsere voedselallergieën. voor mensen met een allergie of voor iedereen die meer wil weten over voeding en de samenstelling van voedsel. Alle soorten voedingsmiddelen en bijbehorende ziektebeelden komen aan bod.
• Basiskookboek Voedselallergie en Intolerantie. Diverse auteurs, Nederlands, 400 pagina’s. Meer dan 1.000 recepten zonder koemelk, lactose, kippenei, gluten, pinda’s, noten, additieven, cacao, sacharose (suiker), citrusfruit, soja, vis, schaal- en schelpdieren, aardappelen en mais.
• Voedselallergie. Auteurs E.H. Coene & Sander Kollaard, Nederlands, 156 pagina’s. Het boek start met een korte beschrijving wat voedselallergieen en voedselintoleranties zijn. Daarna gaat het in op de behandeling, de psychosociale gevolgen en de allergieën bij kinderen. Het boek bevat veel informatie plus een heleboel verwijzingen naar websites, telefoonnummer van hulplijnen en adressen van instanties.
• Living with Oral Allergy Syndrome (OAS). Auteur Danielle Leblanc, Engels, 148 pagina’s. A guide to living with oral allergy syndrome, the leading cause of food allergies. 50-90% of people with hay fever suffer from related food allergies, known as oral allergy syndrome (OAS) or pollen-food allergies. Birch, grass, ragweed and latex allergies can cause cross-reactions with foods, making it difficult and dangerous for some people to eat a wide variety of healthy foods such as fresh fruit and vegetables, soy, nuts and wheat.

Terug